Tuin

Lente in aantocht

Elk jaar stop ik optimistisch de tuinbonen in de grond zo omstreeks half februari, maar dat geeft me nog niet het gevoel dat ik lekker bezig ben in de tuin. Meestal is het gewoon koud en nat en ik verdenk de muizen dat ze schaterlachend een dinerparty geven met mijn dure bonen. Geef ze eens ongelijk… Ik probeer mijn bonen te beschermen met yoghurtpotten waar ik de bodem uit gesneden heb. Die druk ik in de grond rondom iedere boon, om ze wat minder toegankelijk te maken. Als het eenmaal planten zijn haal ik de yoghurtpotten er weer af, want de muizen eten wel de zaden maar niet de planten.

Pas als de boswilg bloeit wordt het een beetje lente-achtig. Bij een beetje zonnig weer is het een grote wolk van gele bolletjes, bijzonder vrolijkmakend. Als je er onder staat hoor je de hele boom zoemen. Want omdat er verder nog niet veel te halen is komen alle bijen en hommels van de wijde omtrek naar onze wilg.

Ik heb alleen mijn telefoon en weinig verstand van fotograferen, maar ik maakte er een heel geslaagde foto van.

Busseltjes en mutsen

Oorwurmen zijn onbegrepen diertjes. Ze zien er niet spectaculair uit, ze worden eng en vies gevonden. Ik vond zelfs online een link getiteld “hoe bestrijd je oorwormen?” Niet, is het antwoord op deze vraag, want oorwormen eten luizen. (Dus de vraag moet zijn: “Hoe bestrijd je bladluis?” en daarop is het antwoord: Met oorwormen.) Ook zijn het buitengewoon toegewijde moeders, een oorworm-moeder zorgt een jaar lang voor haar kroost. Kortom, ik ondersteun de oorworm van harte.

Daarom hing ik afgelopen zondag in de fruitboompjes op de volkstuin huisvesting voor oorwormen. We knipten wat oude bamboestokken klein en bonden de stukjes met touw tot “busseltjes”. Nog best decoratief ook. Vrij te aanvaarden, geen kosten koper en geen erfpacht.

Ook een bloempotje waarin met behulp van het ophangtouwtje een bosje stro is bevestigd doet het altijd goed. Ik zag dat er voor dit doel ook zogenaamde “luizenmutsen” te koop zijn. Vrolijk versierde keramieken puntmutsen, worden geleverd mét stro. Op de oorwormen-woningmarkt het top-segment!

Wat ik vandaag maakte: het te warm

December is een drukke maand op het werk voor ons allebei. En áls we dan vrij zijn is het meestal geen prettig weer. Dus toen het vanmorgen -zondag- zonnig was werkten we vlug het ontbijt naar binnen en gingen naar de tuin, ik was er al meer dan twee weken niet geweest. Ik haalde de dahlia’s uit de grond en kruide de hele stapel knollen naar de auto. De dahlia knollen laat ik eerst een paar dagen drogen in de schuur, daarna schoon ik ze op en gaan ze voor de winter in een grote doos met zaagsel. Veel van de dahlia’s hebben dit jaar niet gebloeid, dus nu weet ik meer welke knol welke kleur bloem is. Dat wordt een verassing volgend jaar.

Echtgenoot Yep was ook druk aan het klussen, in het huisje hadden we het kacheltje aangestoken. Maar zo koud was het helemaal niet, het zonnetje scheen. Twee dagpauwogen die ergens in het huisje overwinteren vonden het zelfs warm genoeg om tevoorschijn te komen. Dat valt tegen, ze mogen nog een paar maanden slapen.

Geen vampier meer te bekennen

Zelfs in een “mager” jaar als 2024 komt er een kilo knoflook van de tuin. Ik gebruik het veel, dus het is erg welkom.

Eerst wordt de oogst gesorteerd, de beschadigde bolletjes en de losse teentjes worden apart gehouden, die moeten eerst op. De onbeschadigde bolletjes worden ingevlochten tot trossen die ik in de schuur hang. Zo blijven ze maanden goed, maar eigenlijk net niet lang genoeg: in februari beginnen ze uit te lopen. En in juli komen de nieuwe pas. Bij de oogst van dit jaar heb ik het anders aangepakt. De bewaarbolletjes zijn wel ingevlochten en opgehangen, maar ik begin meteen met het gebruiken ervan. De bollen die niet geschikt waren om te bewaren heb ik (buiten) allemaal gepeld.

Daarna verhakselde ik ze in de keukenmachine tot pulp. Niet echt een pasta, nog echt stukjes knoflook. Fijnproevers griezelen van knoflook uit de keukenmachine, maar ik proef eerlijk gezegd weinig verschil tussen dit product en brunoise gehakt op een plank van Hollands Iepenhout, met een Japans damastgesmeed koksmes… Maar ik dwaal af. Deze pulp ging in een plastic zakje, ik drukte dat plat en kerfde er ruitjes in met de botte kant van een tafelmes: 45 vierkantjes knoflook ter grootte van één teen.

Dit gaat in de vriezer, makkelijk om één zo’n ruitje af te breken en precies 55 seconden tot zo’n blokje ontdooit is en in de pan kan. Als de bolletjes in de schuur uit beginnen te lopen heb ik hier nog 45 porties op de pak. En als ik in januari denk dat ik nog wel veel in de schuur heb hangen, dan doe ik het nog een keer.

Voortschrijdend inzicht

Op het gedeelte van de tuin dat we iets meer dan zeven jaar geleden erbij kregen staat een morellenboom, een soort van kers.

De bloei is mooi maar vooral als de vruchtjes rijpen is hij werkelijk prachtig. Het is jammer dat de kersjes verschrikkelijk zuur zijn, zelfs de vogels eten ze niet. Uiteindelijk belanden ze allemaal in het gras en gaan verloren. Ik heb verschillende dingen geprobeerd om ze toch tot iets eetbaars te verwerken, maar het leidde niet tot grote successen. Bijvoorbeeld inmaken met brandewijn was op zich wel geslaagd, maar het resultaat bevatte meer alcohol dan voor ons genietbaar is.

Vorige week trof ik ergens op Internet een recept voor “sour cherry pie” en dacht hee…. zure kersen heb ik ook. Ze zijn net weer rijp. Tóch nog eens iets proberen. Ik plukte een kilootje en ontpitte ze (dat was wel even een klusje) en bakte die taart. Het mislukte grandioos, de vulling was te vloeibaar en de bodem eerst niet gaar en daarna verbrand. Maar die vulling, een soort van jam, dat was zó lekker dat ik opnieuw moed vatte en vandaag nóg een emmertje morellen ben gaan plukken. Terug thuis keek ik een film en ondertussen ontpitte ik ze. Daarna kookte ik er een standaardrecept-jam van (kilo geleisuiker, kilo morellen, citroen) en pakte die in potjes. Het was een prachtige helderrode jam. Ik at een boterham met het restje uit de pan en ik denk serieus dat dit wel het lekkerste is dat ik ooit gemaakt heb. Het smaakt meer naar kers dan ik ooit een kers geproefd heb, friszoet met een heel klein beetje amandel. Vreemd dat ik daar pas na zeven jaar -maar beter laat dan nooit- achter kom.

Voodoo

Wij kwamen terug van een paar dagen kamperen met de familie, aan de Maas. Het regende een middag en avond, maar daarbuiten was het mooi weer. Onze nieuwe tent bleek bijna geheel waterdicht. We wandelden in het bos, we gingen uit eten bij een bierbrouwer en we speelden Kubb. We zwommen ook even in de Maas, een sur place tegen de stroom in was het hoogst haalbare. Het was een heerlijk weekeinde. Maar, dus, toen kwamen we terug thuis en in de achtertuin dacht ik even dat ik de kippen misschien niet goed verzorgd had achtergelaten. Er hing een nare lucht. Het gebeurt wel vaker als het stevig geregend heeft dat je in de buurt van de kippenren iets van een mestgeur ruikt (signaal om de bodembedekking weer aan te vullen), maar dit was echt wat anders. Het vloog me bij de poort al in de neus en het was eeeh… niet bepaald kippig te noemen.

Pas na een half uurtje zag ik het: De voodoolelie bloeide. Best mooi en onverwacht. Ik snap hoe hij aan zijn Nederlandse naam komt, het ziet er erg ongewoon uit, de bloem is groot en er is nog geen blad bij. Dat is nog eens wat anders dan een madeliefje. En het stinkt dus enorm. Een dag later was de stank weg en de bloem verlept.

Nieuw in de collectie

Eigenlijk wou ik dit jaar in de tuin niet te veel en niet te moeilijk. Ik vind experimenten altijd leuk, maar het leidt wel af. Ik heb vaak het gevoel dat ik de tweede helft van de zomer in de tuin helemaal de regie kwijt ben. Dus dit jaar is het plan om bekende wegen te bewandelen. Geen twaalf verschillende tomatensoorten, geen exotisch graan of gloeiendhete aziatische pepersoorten. Maar wél eindelijk eens grip op de onkruidsituatie (niet lachen, ik probeer er zelf echt in te geloven)

Maar ja, wat gebeurt er als ik plannen maak? Er gebeurt iets. In dit geval kreeg ik van Schoondochter J een paar Crosne knolletjes. Een jaar of drie geleden hebben we dat een keer gegeten in Frankrijk. Het ziet er wel een beetje vreemd uit, een beetje insect-achtig. Maar ze smaken prima en het schijnt niet moeilijk te kweken te zijn, dus harkte ik een perkje aan en plopte ze in de grond.

Toch een experiment, en nog een heel leuk ook! Ik ben benieuwd.

Sloop

In 2020 maakte ik een dekbedovertrek, zie hier. Na iets meer dan drie jaar in rotatie (ik heb twee sets die elkaar afwisselen, dus anderhalf jaar effectief slapen) was het grijze gedeelte helemaal verkleurd en aan de bovenrand doorgesleten. Toch eigenlijk zonde. Op zolder ligt een hele stapel oude dekbedovertrekken, daar wil ik eigenlijk niets meer aan toevoegen. Zó veel poetsdoeken en afdekkleden hebben we niet nodig.

Ik begon met de slopen: Ik knipte de naden los en maakte er twee tassen van. De hengsels maakte ik van de instopstrook, de onderhoeken werkte ik af met zogenaamde box corners (ik weet niet hoe dat in het Nederlands heet). Het was een klusje van een uur, maar toen had ik twee tassen van stevig formaat. Op de volkstuin hebben we een tiental verschillende netten in gebruik, om vogels van de kersen af te houden, en koolwitjes van de kool, fazanten van de aardappelen en reeën van de bonen. Rondom zo ongeveer elk gewas moeten we een soort van tent of kooi oprichten om er zelf nog iets van te kunnen plukken, maar dat is natuurlijk maar een deel van de tijd nodig. Dus. Nu krijgen de netten ieder een verantwoorde slooptas, waarin ze allemaal kleurrijk, aan de muur van het schuurtje hangend, hun rustseizoen kunnen doorbrengen.

Koud!

Ik ben twee weken vrij en had me plechtig voorgenomen élke dag van deze twee weken een paar uur tuinwerk te doen, weer of geen weer. Er is genoeg te doen in de winter; er moeten wilgen geknot, er moet compost gekruid, de kas moet leeg en schoon. Met mijn stoere “weer of geen weer” had ik gedacht aan regen en wind, maar nu is het een strakblauwe hemel, de zon schijnt en het is stevig onder het vriespunt. Alle vier onze watervaten zijn veranderd in ijsblokken, dat is niet de bedoeling, met een beetje pech gaan ze stuk… maar nu kan ik er niets meer aan doen. De inhoud van de compostbak is keihard bevroren, dus die moet ook wachten. Na aanvankelijk bibberend rondstampen kreeg ik het toch warm van het zagen van kachelhout en werd ik vrolijk van het zonnetje op mijn bol muts. Morgen weer.

De winter heeft ook zo zijn mooie kanten.

Misschien niet zo’n goed idee als het lijkt

De eerste week van het jaar liggen op straat heel wat afgedankte kerstbomen, de gemeente voert die af. Ik weet niet precies wat ze er mee doen. Vroeger, toen ik nog een klein Lieseke was, sleepten we de afgedankte kerstbomen naar de parkeerplaats bij de speeltuin en werd er op 6 januari (onder toeziend oog van de brandweer) een groot driekoningenvuur van gestookt. Tijden veranderen.

Vorig jaar nam ik er eentje mee naar de tuin, ik knipte de takken klein en stopte de stukjes in een grote zwarte plastic zak. Die zak zette ik in een achterafhoekje. De theorie is dat zo’n zak met dennenboomstukjes een soort van snelkookpan is waar in een jaar tijd prachtige compost in ontstaat, bijzonder geschikt voor blauwe bessenstruiken. Ik vind (nu ik niet zo klein meer ben) het afzagen van dennenboompjes voor kerst toch wat zonde, en zo komt er nog iets goeds uit voort.

De theorie klopte, de compost zag er best prima uit, het ligt al rond de blauwe bessen. Maar toen de kerstbomen van dit jaar op straat verschenen vertelde Echtgenoot Yep dat alle kerstbomen -tenminste de bomen die afgezaagd verkocht worden- óók een degelijke behandeling met een brandwerend middel krijgen. Op zich niet onverstandig natuurlijk… je wil geen driekoningenvuur in je huiskamer. Maar ik weet niet wat dat voor middel is, en of dat wel een goed bestanddeel is in mijn compost. Hm. Eerst maar even uitzoeken.

Later toegevoegd: Ik won informatie in bij een bevriende brandpreventie-specialist. Het brandwerende middel verdwijnt met een stevige regenbui en het breekt in korte tijd af. Kerstbomen composteren kan prima. Jammer genoeg liggen er nu geen meer op straat… nu ja. Volgend jaar dan maar weer.